Ruanda hükümetinden Fransa'ya soykırım suçlaması

Ruanda 1994 yılında Birinci Dünya Savaşı‘nın ardından görülen en korkunç katliamlardan biriyle sarsıldı. Yüz gün içinde yaklaşık 800 bin Tutsi ve ılımlı Hutu, aşırı uç Hutular tarafından öldürüldü.

6 Nisan 1994’de Hutu kökenli Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana’nın uçağının düşürülmesini gerekçe gösteren Hutular‘ın 7 Nisan’da başlattığı katliam tarihe ‘Ruanda soykırımı’ olarak geçti.

Ülkenin ekonomisi silah alımına uygun olmadığı için satırların ve çivili sopaların kullanıldığı katliam bölgede askeri bulunan ABD ve Fransa’nın herhangi bir müdahalesi ile karşılaşmadı. Cesetlerin saklanabileceği tüm binalar satırlarla doğanmış Tutsi cesetleriyle doldu.

Daha önce Ruanda’dan sürülen Tutsi’lerin Uganda’da kurdukları “Ruanda Yurtseverler Birliği” (RYB) milisleri katliamcılarla savaşmaya başladığında ölü sayısı 600 bine dayanmıştı.

RYB milislerine engel olan ve mevcut Hutu hükümetini destekleyen Fransız ordusunun kontrolündeki bölgelerde 200 bin Tutsi daha katledildi.

Katliamdan kaçan yüz binlerce Tutsi’nin yanı sıra, RYB milislerinin intikamından korkan iki milyondan fazla Hutu komşu ülkelere sığındı.

Soykırımın 20. yıl dönümünü anma törenlerine Fransa hükümet temsilcilerinin de katılması bekleniyordu. Ancak Ruanda Devlet Başkanı Paul Kagame’nin Fransa’yı soykırıma ortak olmakla suçlaması Paris’in tepkisini çekti:

“Bu açıklamalar asılsız ve kesinlikle kabul edilemez. Ruanda ile güvene dayalı dostça ilişkiler kurmamız sadece doğrulara ve uzlaşıya dayanabilir.”

Fransa ve Ruanda arasında 2010 yılında varılan uzlaşmanın mimarlarından eski Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ülkesinin soykırıma direk bir katılımının söz konusu olmadığını belirtti.

Ancak Kouchner’in ‘direk katılım’ ifadesi, Fransa’nın katliamcılara dolaylı destek vermiş olabileceği çeklinde yorumlandı.